Met de naam IJsheiligen bedoelt men een aantal heiligen van wie de kerkelijke feestdagen vallen van 11 tot 15 mei: Mamertus, Pancratius, Servatius van Maastricht, Bonifatius van Tarsus en Sophia van Rome. Qua data kunnen Kruisdagen en IJsheiligen gedeeltelijk samenvallen. Er zijn streken, waar men Mamertus niet meerekent. Op andere plaatsen mag Sophia niet mee-doen en soms laat men Bonifatius weg. Dit is niet Bonifatius, die in 754 in Dokkum werd vermoord, maar om een martelaar van enkele eeuwen eerder.

De benaming IJsheiligen stamt uit de volksweerkunde. Volgens sommigen zou na deze dagen geen nachtvorst meer optreden, terwijl anderen ervan overtuigd zijn dat er op die dagen juist een verhoogde kans op nachtvorst bestaat. Wetenschappelijk gezien zijn beide opvattingen onhoudbaar. Het is wel zo dat na half mei de kans op nachtvorst aanzienlijk afneemt. Na half mei zijn veel gewassen en vruchtbomen kwetsbaar en is nachtvorst schadelijk. Geen wonder dus dat veel mensen Kruis-dagen en IJsheiligen niet goed uit elkaar houden!
Bert de Jong

Kijk voor het volledige en interessante verhaal eens op: http://www.beleven.org/feest/ijsheiligen

Enkele weerspreuken bij de IJsheiligen.

Voor IJsheiligen de bloemen buiten,
veelal kun je daar naar fluiten,
wacht af tot ze zijn voorbij,
de bloemen zijn u daarvoor blij.

Het kan vriezen tot in mei
tot de IJsheiligen zijn voorbij,
Mamertus en Pancraas,
Servatius en Bonifaas.

Pancraas, Servaas en Bonifaas,
geven ijs en vorst helaas.